GDO (Genetik olarak degistirilmis organizmaların) bir çok (çevresel, tarımsal, saglık vs.) potansiyel zararları oldugu ifade edilmektedir. Genetik olarak degistirilmis organizmaların tasıdıgı riskler ve potansiyel zararları;
Uzun Süreli Güvenli Testlerin Bulunmayısı
Genetik mühendisligi, yiyecegin temel dogasını degistirmekte ve asla insan gıdasının bir parçası olmamıs organizmalardan materyal kullanmaktadır. Uzun süreli testler olmaksızın, bu yiyeceklerin güvenli olup olmadıklarını bilinememektedir. Örnegin Almanya'da halkın % 75i saglık alanında gen teknolojisinin kullanılmasını onaylarken, gıda maddelerinde uygulanması yalnızca halkın % 10'u tarafından kabul görmektedir.
Foto kaynağı: http://www.flickr.com/photos/ashoka-changemakers/
Toksin ve Alerjik Maddeler
Bitkilere gen transferinin yapılması yeni bir alerjik madde olusturulabilmekte ve hassas bireylerde alerjilere neden olabilmektedir. Yeni toksik ve alerjik maddelerin olusumu en önemli potansiyel saglık riski olarak degerlendirilmektedir. Brezilya cevizi geni tasıyan genetigi degistirilmis soya fasulyesinin alerjik oldugunun bulunması ile bu konunun ehemmiyeti somut olarak kanıtlanmıstır. Genetigi degistirilmis organizmalarda beklenmedik mutasyonlar meydana gelebilmekte ve bu mutasyonlar, yiyeceklerde yeni ve yüksek seviyelerde toksinler gelistirebilmektedir. Örnegin 2000 yılında ABD'de yemlik bir transgenik mısır çesidi sindirim kanalında yavas parçalanması nedeniyle, alerjik belirtiler olusturmus ve üretici firma tarafından toplanılmıstır.
Foto kaynağı:http://www.flickr.com/photos/sueyee/
Besin Degerinin Azalması
Transgenik yiyeceklerin sahte tazelikleri tüketicileri yanlıs yönlendirebilmektedir. (Lezzetli görünüslü, parlak kırmızı renkli genetik olarak modifiye edilmis, uzun raf ömrü olsun diye degistirilmis bir domatesin hasat zamanı çabuk çürümesi gibi.)Buna ilaveten, bu domates 6-8 hafta sonunda halen güzel görünebilmekte ancak tadı ve besin degeri azalmıs olabilmektedir.
Yan Etkilerinin Öldürücü Olabilmesi
Genetik mühendisligi ürünlerinin antibiyotige dirençli genler tasıması ve bizi hasta edebilecek bakteriler tarafından alınması durumunda, insan saglıgı açısından zamanla bu dirençli bakterilerle savasmak olanaksız hale gelebilmektedir. Örnegin; Japonya'da GDO bakteri tarafından üretildigi anlasılan tryptophana (insan vücudu için gerekli olan bir tür amino asit) baglı oldugu anlasılan bir sendrom nedeniyle 37 kisi ölmüs, 1500 kisi kısmen
felç geçirmis ve 5000 kadar kisi de geçici olarak is göremez hale gelmistir. Bu da yeterli risk degerlendirmeleri yapılmaz ya da biyogüvenlik tedbirleri alınmazsa, genetigi degistirilmis organizmaların ürünlerinin zamanla büyük tehlikeler olusturabilecegini göstermektedir.
Foto kaynağı: The Cannibal http://www.flickr.com/photos/anandamide/
Dini İnançlar
Bu ürünler etik açıdan da problemlere sebep olmaktadır. Örnek olarak Yahudi ve Müslümanlar dini inançlarının geregi olarak domuz geni tasıyan genetigi degistirilmiş ürünleri istememektedirler. Ayrıca aktarılan genin tüketicinin tercihleri dısında olması da diger bir önemli nokta olarak karsımıza çıkmaktadır. (Örnegin balık geninin vejeteryan ürünlerde bulunması gibi) (Marangoz, 2008).
Kaynak:
T.C. TARIM ve KÖY İSLERİ BAKANLIGI Dıs iliskiler ve Avrupa Birligi Koordinasyon Dairesi Baskanlıgı
GENİSLEYEN AVRUPA BİRLİGİ PAZARINDA
TÜRKİYE’NİN ORGANİK TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ
AÇISINDAN DEGERLENDİRİLMESİ
AB Uzmanlık Tezi
Seçil Adalet GÖK
ANKARA
2008
http://diabk.tarim.gov.tr/uzmanlık tezi seçil.pdf
Uzun Süreli Güvenli Testlerin Bulunmayısı
Genetik mühendisligi, yiyecegin temel dogasını degistirmekte ve asla insan gıdasının bir parçası olmamıs organizmalardan materyal kullanmaktadır. Uzun süreli testler olmaksızın, bu yiyeceklerin güvenli olup olmadıklarını bilinememektedir. Örnegin Almanya'da halkın % 75i saglık alanında gen teknolojisinin kullanılmasını onaylarken, gıda maddelerinde uygulanması yalnızca halkın % 10'u tarafından kabul görmektedir.
Foto kaynağı: http://www.flickr.com/photos/ashoka-changemakers/
Toksin ve Alerjik Maddeler
Bitkilere gen transferinin yapılması yeni bir alerjik madde olusturulabilmekte ve hassas bireylerde alerjilere neden olabilmektedir. Yeni toksik ve alerjik maddelerin olusumu en önemli potansiyel saglık riski olarak degerlendirilmektedir. Brezilya cevizi geni tasıyan genetigi degistirilmis soya fasulyesinin alerjik oldugunun bulunması ile bu konunun ehemmiyeti somut olarak kanıtlanmıstır. Genetigi degistirilmis organizmalarda beklenmedik mutasyonlar meydana gelebilmekte ve bu mutasyonlar, yiyeceklerde yeni ve yüksek seviyelerde toksinler gelistirebilmektedir. Örnegin 2000 yılında ABD'de yemlik bir transgenik mısır çesidi sindirim kanalında yavas parçalanması nedeniyle, alerjik belirtiler olusturmus ve üretici firma tarafından toplanılmıstır.
Foto kaynağı:http://www.flickr.com/photos/sueyee/
Besin Degerinin Azalması
Transgenik yiyeceklerin sahte tazelikleri tüketicileri yanlıs yönlendirebilmektedir. (Lezzetli görünüslü, parlak kırmızı renkli genetik olarak modifiye edilmis, uzun raf ömrü olsun diye degistirilmis bir domatesin hasat zamanı çabuk çürümesi gibi.)Buna ilaveten, bu domates 6-8 hafta sonunda halen güzel görünebilmekte ancak tadı ve besin degeri azalmıs olabilmektedir.
Yan Etkilerinin Öldürücü Olabilmesi
Genetik mühendisligi ürünlerinin antibiyotige dirençli genler tasıması ve bizi hasta edebilecek bakteriler tarafından alınması durumunda, insan saglıgı açısından zamanla bu dirençli bakterilerle savasmak olanaksız hale gelebilmektedir. Örnegin; Japonya'da GDO bakteri tarafından üretildigi anlasılan tryptophana (insan vücudu için gerekli olan bir tür amino asit) baglı oldugu anlasılan bir sendrom nedeniyle 37 kisi ölmüs, 1500 kisi kısmen
felç geçirmis ve 5000 kadar kisi de geçici olarak is göremez hale gelmistir. Bu da yeterli risk degerlendirmeleri yapılmaz ya da biyogüvenlik tedbirleri alınmazsa, genetigi degistirilmis organizmaların ürünlerinin zamanla büyük tehlikeler olusturabilecegini göstermektedir.
Foto kaynağı: The Cannibal http://www.flickr.com/photos/anandamide/
Dini İnançlar
Bu ürünler etik açıdan da problemlere sebep olmaktadır. Örnek olarak Yahudi ve Müslümanlar dini inançlarının geregi olarak domuz geni tasıyan genetigi degistirilmiş ürünleri istememektedirler. Ayrıca aktarılan genin tüketicinin tercihleri dısında olması da diger bir önemli nokta olarak karsımıza çıkmaktadır. (Örnegin balık geninin vejeteryan ürünlerde bulunması gibi) (Marangoz, 2008).
Kaynak:
T.C. TARIM ve KÖY İSLERİ BAKANLIGI Dıs iliskiler ve Avrupa Birligi Koordinasyon Dairesi Baskanlıgı
GENİSLEYEN AVRUPA BİRLİGİ PAZARINDA
TÜRKİYE’NİN ORGANİK TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ
AÇISINDAN DEGERLENDİRİLMESİ
AB Uzmanlık Tezi
Seçil Adalet GÖK
ANKARA
2008
http://diabk.tarim.gov.tr/uzmanlık tezi seçil.pdf
